19.05.2011

Κίμων Χατζημπίρος: Καταπράσινη ανάπτυξη τώρα!

Η ανάπτυξη έχει πυροβοληθεί από την οικολογία επί δεκαετίες. Εκκινώντας από δικαιολογηµένες ανησυχίες για την άκριτη χρήση της τεχνολογίας και κινδύνους από την πυρηνική ενέργεια, τα φυτοφάρµακα κ.λπ., τα οικολογικά κινήµατα θεωρητικοποίησαν θέσεις κατά του «αναπτυξιακού µοντέλου» της βιοµηχανικής κοινωνίας. Η πολιτική οικολογία, σε αντίθεση µε την αριστερά, θεώρησε την κρίση της ανάπτυξης σηµαντικότερη από την κρίση του καπιταλισµού. Σήµερα, ακραία γεγονότα τύπου Τσερνοµπίλ ή Φουκουσίµα δικαιώνουν εν µέρει αυτή την εκτίµηση. Γενικά όµως, τόσο ο καπιταλισµός όσο και το περιβάλλον έχουν επιδείξει προς το παρόν µεγαλύτερη του αναµενοµένου αντοχή, µε την αξιοποίηση έξυπνης τεχνολογίας, η οποία στις δηµοκρατικές κοινωνίες συµβάλλει καθοριστικά σε ανανέωση του µοντέλου. Από την άλλη µεριά, η ανάπτυξη είναι µονόδροµος για χώρες µε ελλείµµατα, αφού ένα δυσθεώρητο χρέος µόνο µε οικονοµική µεγέθυνση µπορεί να αντιµετωπιστεί. Στην σηµερινή Ελλάδα, αγωνιώδεις φωνές από όλο το πολιτικό φάσµα ζητούν να µπει µπροστά η µηχανή της ανάπτυξης. Φυσικά ελλοχεύει ο κίνδυνος της γνωστής αλόγιστης ανάπτυξης, µε αντιαισθητική δόµηση, δυσλειτουργικές πόλεις, καυσαέρια, θόρυβο, σκουπίδια, αυθαιρεσία. Ωστόσο, ο ελληνικός χώρος προσφέρεται για τεράστια παραγωγή νέου πλούτου µέσω δυναµικών πράσινων πρωτοβουλιών.

Η πράσινη ανάπτυξη µπορεί να φέρει ταχεία οικονοµική µεγέθυνση σε πολλούς κλάδους, ταιριάζει σε σοβαρούς επιχειρηµατίες που επενδύουν µε µακροπρόθεσµη προοπτική και ακολουθεί τις αυστηρές προδιαγραφές της ευρωπαϊκής νοµοθεσίας και των χρηµατοδοτικών προγραµµάτων. Χαρακτηρίζεται από γενναία αξιοποίηση σύγχρονης τεχνολογίας, εξοικονόµηση φυσικών πόρων, αυξηµένη απασχόληση σε νέους ελπιδοφόρους τοµείς. ∆εν χρειάζεται λοιπόν να περιορίζεται µόνο σε τοπικές πρωτοβουλίες ροµαντικών ανθρώπων, αλλά µπορεί να υλοποιηθεί και σε µεγάλη κλίµακα. ∆εν απαιτεί κόκκινο τρόπο παραγωγής, αλλά ούτε µπορεί να προέλθει αυτόµατα από την αγορά. Χρειάζεται να δηµιουργηθούν από το κράτος ευνοϊκό πλαίσιο και σταθεροί ορθολογικοί κανόνες.

Σε πολλές προηγµένες χώρες η πράσινη ανάπτυξη έχει φουντώσει. Η Ελλάδα, χάρη στον άνεµο, τον ήλιο, την θάλασσα, το µοναδικό τοπίο, την αρχαία κληρονοµιά, τις κλιµατικές και εδαφικές συνθήκες που ευνοούν ποιοτικά αγροτικά προϊόντα, έχει εξαιρετικές προϋποθέσεις. Εν τούτοις, µένουµε στα ωραία λόγια. Τα περισσότερα βουνά και νησιά της χώρας είναι κατάλληλα για αιολικά πάρκα. Μεγάλες αιολικές δυνατότητες έχουν π.χ. η Μακρόνησος, η Γυάρος, η Σκύρος, πολλές θαλάσσιες περιοχές, όπως ο Νότιος Ευβοϊκός, αλλά και ο περίγυρος πολλών πόλεων. Η τροφοδοσία µε νερό, τόσο της πρωτεύουσας όσο και πολλών ελλειµµατικών νησιών όπως η Αίγινα, είναι δυνατή µέσω αφαλάτωσης θαλάσσιου νερού µε ανανεώσιµες πηγές ενέργειας. Η επαναχρησιµοποίηση επεξεργασµένων υγρών αποβλήτων µπορεί να δώσει άφθονο αγροτικό νερό για άρδευση. Η δηµιουργία κεντρικών χώρων πρασίνου µε αντιπαροχές δηµόσιας γης είναι δυνατόν να απο-τσιµεντοποιήσει πολλές αβίωτες ελληνικές πόλεις, οπότε θα γίνουν ελκυστικότερες και για εγκατάσταση επιχειρήσεων. Εξαιρετικές δυνατότητες πράσινης ανάπτυξης έχει ο τουριστικός τοµέας, κυρίως µέσω µεγάλων εγκαταστάσεων µε ξενοδοχεία, παραθεριστικές κατοικίες και γκολφ, µε αξιοποίηση βρόχινου νερού, µε επεξεργασία και επαναχρησιµοποίηση λυµάτων, µε πλήρη διαλογή στην πηγή και ανακύκλωση απορριµµάτων χωρίς καθόλου ταφή, µε βιοκλιµατική αρχιτεκτονική, µε εξοικονόµηση ενέργειας και αερίων θερµοκηπίου.