ΑΡΘΡΑΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ

08.10.2007

Κ. Χατζημπίρος: Ρηξικέλευθος εκσυγχρονισμός;

Οι εκλογές υποτίθεται ότι ενθάρρυναν μεταρρυθμιστικές τάσεις και αριστερές στροφές. Σίγουρα επιβράβευσαν λαϊκίστικες πρακτικές των κομμάτων εξουσίας, αλλά και διάφορες εκδοχές της παράδοσης που εκφράζονται από τα υπόλοιπα κόμματα. Πάντως, τα χρόνια προβλήματα παραμένουν άλυτα, ενώ δεν εμφανίζονται νέες ιδέες ή νεωτερισμοί.

Η γραφειοκρατία στέκεται εμπόδιο στην οικονομική ανάπτυξη και ταλαιπωρεί τους πολίτες, προπάντων με το δημόσιο λογιστικό. Το Ελεγκτικό Συνέδριο, οι υπερβολές των ελεγκτών παρέδρων και των υπηρεσιών εντελλομένων εξόδων αποτελούν την κύρια πηγή της, αλλά και αιτία αναστολής οποιασδήποτε δημιουργικής πρωτοβουλίας στον κρατικό μηχανισμό. Πιστεύει κανείς ότι έτσι αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά η σπατάλη και η διαφθορά; Ποιος όμως προτείνει την κατάργηση αυτών των άχρηστων διαδικασιών και την εγκατάσταση ενός μοντέρνου απλού συστήματος ελέγχου των δημόσιων δαπανών;

Η διογκωμένη δημόσια διοίκηση αναπτύσσεται σε τέσσερα διαφορετικά επίπεδα, με όλα τα συμπαρομαρτούντα μέσα και προσωπικό. Μια μικρή χώρα επιβαρύνεται με υπερβολικό κρατικό μηχανισμό, πολλαπλασιάζοντας το δημοσιονομικό κόστος και τις πελατειακές σχέσεις. Ποιος όμως προτείνει κατάργηση του ενός επιπέδου, π.χ. της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης, με διεύρυνση των καποδιστριακών δήμων και λειτουργία των περιφερειών με αιρετή αυτοδιοίκηση;

Τα σώματα ασφαλείας δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στο ρόλο ενός μηχανισμού προστασίας του πολίτη από παρανομίες ή φυσικές καταστροφές. Χρειάζεται αμείλικτη και αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου για να εμποδίζονται οι εγκληματικές πράξεις, να προλαμβάνονται οι φωτιές ή να γίνουν πιο βιώσιμοι οι δρόμοι των πόλεων. Ποιος όμως προτείνει τη δραστική αύξηση προσωπικού και εξοπλισμού, με παράλληλη εξαντλητική και τελεσφόρο εκπαίδευση της Αστυνομίας, της Τροχαίας, της Πυροσβεστικής, του Λιμενικού, για να εφαρμόζεται ο νόμος;

 Με τη γεννητικότητα να ελαχιστοποιείται, τη ζωή των ηλικιωμένων να παρατείνεται και την παραγωγικότητα να μένει στάσιμη, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης χρειάζεται αύξηση της περιόδου εργασίας. Ποιος όμως προτείνει τη σταδιακή παράταση των ορίων ηλικίας και την εξίσωση ανδρών και γυναικών ως προς τη συνταξιοδότηση;

Ενα μέρος των παραγωγικά ενεργών κατοίκων της χώρας παραμένουν απόβλητοι από την πολιτική ζωή. Η μίζερη κοινωνική πραγματικότητα των οικονομικών μεταναστών, χωρίς τους οποίους η πρόσφατη οικονομική ανάπτυξη θα ήταν ανύπαρκτη, κινδυνεύει να διαμορφώσει εκρηκτικές καταστάσεις στο μέλλον. Απαιτείται σταθερή πολιτική διαχείριση, με δημοκρατικό πνεύμα και κοινωνική ευαισθησία. Ποιος όμως προτείνει την ταχεία και ομαλή ενσωμάτωσή τους, με δωρεάν αλλά υποχρεωτική εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και συνακόλουθη παραχώρηση πλήρων πολιτικών δικαιωμάτων;

Η χρόνια προσκόλληση σε άγονα «εθνικά» θέματα έχει απλώς πολλαπλασιάσει τις χαμένες ευκαιρίες, αλλά και τις στρατιωτικές δαπάνες. Η ακολουθούμενη πολιτική συχνά βρίσκεται σε προφανή αντίθεση με τα οικονομικά συμφέροντα των πολιτών. Οταν, όμως, θέματα όπως το «Μακεδονικό» ή το «Κυπριακό» έχουν πλέον ενταχθεί σε μια ευρωπαϊκή πορεία που εξυπηρετεί τη χώρα, γιατί δεν προτείνεται διακοπή της ενασχόλησης με αυτά;

Ο παραπάνω ενδεικτικός κατάλογος θα μπορούσε να επιμηκυνθεί κατά πολύ, ιδιαίτερα αν υπενθύμιζε κανείς την απραξία σε ό,τι αφορά δραστικές μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση της αειφορίας: αστικό περιβάλλον, ενέργεια, κλίμα, απορρίμματα, τοπίο, νερό κ.λπ. Η ίδρυση, όμως, υπουργείου Περιβάλλοντος, που μοιάζει να κερδίζει ευρύτερη υποστήριξη, είναι αμφίβολο αν θα φέρει ουσιαστική και όχι γραφειοκρατική αλλαγή, ενώ δεν αναμένεται πριν περάσουν μερικά χρόνια...

Πολλές διαρθρωτικές αλλαγές θα ήταν επωφελείς για όλο σχεδόν το κοινωνικό σύνολο. Αν επικρατούσε η κοινή λογική, θα είχαν ήδη πραγματοποιηθεί. Εν τούτοις, δεν περιλαμβάνονται σε κομματικά προγράμματα και κοινωνικά αιτήματα φιλελεύθερης ή σοσιαλιστικής κατεύθυνσης. Η ανάγκη ριζοσπαστικής αντιμετώπισης ορισμένων σύγχρονων προκλήσεων δεν γίνεται αντιληπτή και η κοινωνική συντήρηση, τόσο με τη μορφή της δεξιάς όσο και της αριστερής παράδοσης, δεν αποδέχεται την εικονοκλασία. Ενδεικτική είναι η ύπαρξη θεμάτων ταμπού, όπως τα εθνικά, ο ελληνισμός, οι λαϊκοί αγώνες κ.λπ., για τα οποία ούτε η σάτιρα δεν είναι ανεκτή. Σε μια κοινωνία λοιπόν όπου θεωρείται θεμιτό να παρελαύνουν εικόνες με τιμές αρχηγού κράτους, είναι αναμενόμενο ότι παραδοσιακά στερεότυπα θα ναρκοθετούν τον αναγκαίο εκσυγχρονισμό.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 08/10/07

Ο Κίμων Χατζημπίρος είναι καθήγητης στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο